Các Dung Dịch Làm Phenolphtalein Đổi Màu

Phenolphtalein là chất chỉ thị quen thuộc trong các bài học về axit – bazơ nhưng lại dễ gây nhầm lẫn cho học sinh. Hiểu rõ dung dịch nào làm phenolphtalein đổi màu và vì sao phản ứng xảy ra sẽ giúp nắm chắc bản chất kiến thức. Gia sư TPHCM The TutorX sẽ giúp bạn hệ thống nội dung một cách dễ hiểu, chuẩn trọng tâm.

Phenolphtalein Là Gì?

Phenolphtalein là một chất chỉ thị màu thường dùng trong hóa học để nhận biết môi trường dung dịch. Ở trạng thái ban đầu, phenolphtalein là chất rắn màu trắng, ít tan trong nước nhưng tan tốt trong dung môi hữu cơ như ancol. Khi hòa tan và cho vào dung dịch, phenolphtalein có khả năng đổi màu tùy theo tính chất của môi trường, từ đó giúp học sinh xác định đặc điểm hóa học của dung dịch đang xét.

Các Dung Dịch Khác Làm Đổi Màu  Phenolphtalein

Phenolphtalein không màu trong môi trường trung tính và sẽ chuyển sang màu hồng khi gặp dung dịch có tính bazơ do sự xuất hiện của ion OH⁻. Dưới đây là các dung dịch thường gặp làm phenolphtalein đổi màu, kèm theo giải thích và phương trình hóa học minh họa.

Dung dịch NaOH (natri hiđroxit)

NaOH là bazơ mạnh, phân li hoàn toàn trong nước, tạo ra nhiều ion OH⁻ nên phenolphtalein chuyển sang màu hồng đậm.

Phương trình: NaOH → Na⁺ + OH⁻

Dung dịch KOH (kali hiđroxit)

KOH có tính bazơ mạnh tương tự NaOH. Khi tan trong nước, dung dịch tạo môi trường bazơ rõ rệt làm phenolphtalein đổi màu hồng.

Phương trình: KOH → K⁺ + OH⁻

Dung dịch Ca(OH)₂ (nước vôi trong)

Ca(OH)₂ tan một phần trong nước và phân li tạo ion OH⁻. Vì vậy, phenolphtalein trong nước vôi trong thường có màu hồng nhạt.

Phương trình: Ca(OH)₂ → Ca²⁺ + 2OH⁻

Dung dịch Ba(OH)₂

Ba(OH)₂ tan tốt trong nước, giải phóng nhiều ion OH⁻ nên làm phenolphtalein chuyển sang màu hồng đậm.

Phương trình: Ba(OH)₂ → Ba²⁺ + 2OH⁻

Dung dịch Na₂CO₃ (natri cacbonat)

Na₂CO₃ là muối nhưng khi tan trong nước, ion CO₃²⁻ phản ứng với nước tạo ion OH⁻, làm dung dịch có tính bazơ và phenolphtalein đổi màu.

Phương trình: CO₃²⁻ + H₂O ⇌ HCO₃⁻ + OH⁻

Dung dịch NH₃ (amoniac)

NH₃ là bazơ yếu. Khi hòa tan trong nước, NH₃ phản ứng với nước tạo ra ion OH⁻ nên phenolphtalein chuyển sang màu hồng rất nhạt.

Phương trình: NH₃ + H₂O ⇌ NH₄⁺ + OH⁻

Dung dịch NaHCO₃ (natri hiđrocacbonat)

NaHCO₃ tạo môi trường bazơ yếu. Lượng ion OH⁻ sinh ra ít nên phenolphtalein thường không đổi màu hoặc chỉ hồng rất nhạt.

Phương trình: HCO₃⁻ + H₂O ⇌ H₂CO₃ + OH⁻

>> Xem thêm: Gia Sư Hóa Lớp 9 Dạy Kèm Giỏi

Vì Sao Phenolphtalein Chuyển Màu Hồng Khi Gặp Bazo

Phenolphtalein chuyển sang màu hồng khi gặp dung dịch bazơ là do sự thay đổi cấu trúc của phân tử trong môi trường có ion OH⁻.

Trạng thái ban đầu – không màu

Trong môi trường axit hoặc trung tính, phenolphtalein tồn tại ở dạng phân tử trung hòa, cấu trúc “đóng”. Ở trạng thái này, chất chỉ thị không hấp thụ ánh sáng nhìn thấy, nên dung dịch không màu.

Khi gặp bazơ – cấu trúc thay đổi

Trong dung dịch bazơ, ion OH⁻ sẽ lấy proton của phenolphtalein, khiến phân tử chuyển sang dạng ion. Lúc này, cấu trúc phân tử “mở ra”, tạo hệ liên hợp bền hơn.

Xuất hiện màu hồng

Dạng ion của phenolphtalein có khả năng hấp thụ ánh sáng trong vùng nhìn thấy, vì vậy dung dịch chuyển sang màu hồng. Bazơ càng mạnh thì lượng ion OH⁻ càng nhiều, màu hồng càng đậm.

>> Xem thêm: Dung dịch nào sau đây hòa tan được AlOH3

Phenolphtalein Đổi Màu Trong Môi Trường Nào

Phenolphtalein là chất chỉ thị màu quen thuộc, thường được dùng để nhận biết tính chất của dung dịch trong hóa học. Cách đổi màu của phenolphtalein khá đơn giản và dễ ghi nhớ:

• Trong môi trường axit: Phenolphtalein không màu. Khi dung dịch có nhiều ion H⁺, chất chỉ thị này không xảy ra sự đổi màu.
• Trong môi trường trung tính: Phenolphtalein vẫn không màu. Vì vậy, phenolphtalein không giúp phân biệt dung dịch trung tính với dung dịch axit.
• Trong môi trường bazơ: Phenolphtalein chuyển sang màu hồng. Nguyên nhân là do trong dung dịch xuất hiện ion OH⁻ làm cấu trúc phenolphtalein thay đổi.

Màu hồng đậm hay nhạt phụ thuộc vào độ mạnh của dung dịch bazơ. Bazơ càng mạnh thì màu hồng càng rõ. Nhờ đặc điểm này, phenolphtalein thường được sử dụng để nhận biết các dung dịch bazơ trong thí nghiệm và bài tập hóa học.

Qua bài viết, có thể thấy phenolphtalein là chất chỉ thị màu rất dễ sử dụng và ghi nhớ trong hóa học. Chỉ cần nắm rõ môi trường nào làm phenolphtalein đổi màu, học sinh sẽ nhanh chóng xác định được tính chất của dung dịch trong bài tập và thí nghiệm. Hy vọng nội dung trên giúp bạn học chắc kiến thức hơn và tự tin khi làm các dạng bài liên quan.