"Y học dự phòng là ngành gì" là câu hỏi được rất nhiều học sinh và phụ huynh quan tâm khi tìm hiểu các khối ngành y tế trong quá trình chọn ngành, chọn nghề. Để hiểu rõ hơn về vai trò, nội dung đào tạo và tiềm năng phát triển của ngành y học dự phòng trong bối cảnh xã hội hiện đại, mời bạn theo dõi nội dung trong bài viết dưới đây của The TutorX!
Y Học Dự Phòng Là Ngành Gì?
Y học dự phòng (tiếng Anh là Preventive Medicine hoặc Preventive Healthcare) là một nhánh quan trọng trong hệ thống y tế hiện đại, tập trung vào việc ngăn ngừa bệnh tật bằng cách phát hiện sớm nguy cơ và can thiệp kịp thời trước khi chúng ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Bên cạnh đó, ngành còn mở rộng phạm vi sang việc đánh giá các yếu tố môi trường và xã hội, từ đó xây dựng các chính sách và biện pháp nhằm bảo vệ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho toàn xã hội.
Hai mảng chính trong y học dự phòng:
- Y tế công cộng & cấp quốc gia: Mang tính vĩ mô và chiến lược, thiên về điều phối và hoạch định chính sách, giám sát dịch tễ và tổ chức các chương trình phòng bệnh quy mô lớn.
- Y tế cộng đồng & tuyến cơ sở: Mang tính vi mô và thực tiễn, gắn liền với đời sống người dân thông qua các hoạt động tuyên truyền, khám sàng lọc và chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Chức Năng, Nhiệm Vụ, Phạm Vi Hành Nghề Y Học Dự Phòng
Chức Năng Cốt Lõi Của Y Học Dự Phòng
Giám sát dịch tễ học: Thu thập, phân tích và xử lý thông tin liên quan đến các yếu tố nguy cơ, bệnh lý truyền nhiễm, bệnh không lây.
Tổ chức tiêm chủng mở rộng: Xây dựng kế hoạch, thực hiện và đánh giá hiệu quả tiêm chủng trong cộng đồng.
Giáo dục sức khỏe cộng đồng: Tuyên truyền, tư vấn, nâng cao nhận thức của người dân về các biện pháp phòng bệnh.
Nghiên cứu và dự báo y tế: Phân tích số liệu y học để đưa ra các khuyến nghị chính sách, hỗ trợ chính phủ và tổ chức y tế lập kế hoạch hành động.
Nhiệm Vụ Của Bác Sĩ Y Học Dự Phòng
Theo Thông tư 32/2023/TT-BYT về phân tuyến chuyên môn kỹ thuật trong khám chữa bệnh, nhiệm vụ của bác sĩ Y học dự phòng bao gồm:
Khám bệnh – Chẩn đoán – Phòng bệnh ban đầu
Không thiên về điều trị bệnh như bác sĩ đa khoa, bác sĩ dự phòng tập trung vào khám sàng lọc, phát hiện sớm bệnh lý và yếu tố nguy cơ. Từ đó tiến hành tư vấn cá nhân hoặc cộng đồng nhằm thay đổi hành vi sức khỏe.

Tổ chức hoạt động dự phòng và kiểm soát dịch
Bác sĩ y học dự phòng có nhiệm vụ lập kế hoạch, triển khai và giám sát các chương trình như tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh, truyền thông nâng cao nhận thức sức khỏe, đảm bảo vệ sinh môi trường và an toàn lao động.
Đồng thời, họ cũng phối hợp chặt chẽ với các ban ngành liên quan như Giáo dục, Môi trường, Lao động… nhằm kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng một cách hiệu quả và bền vững.
Phạm Vi Hành Nghề Y Học Dự Phòng
Phạm vi hành nghề của bác sĩ y học dự phòng rất rộng, bao gồm cả làm việc tại văn phòng lẫn trực tiếp lăn xả trên thực địa. Ngoài ra, họ còn có thể tham gia nghiên cứu, giảng dạy và đào tạo nhân lực y tế trong lĩnh vực sức khỏe cộng đồng.
Học Gì Và Làm Gì Khi Chọn Ngành Y Học Dự Phòng?
Kiến Thức Cần Học
Sinh viên theo học ngành Y học dự phòng trước tiên sẽ hoàn thành chương trình Y khoa đại cương kéo dài 6 năm để lấy bằng bác sĩ đa khoa, sau đó sẽ tiếp tục học nội trú dự phòng trong 3-4 năm (trong đó bao gồm cả khóa đào tạo Thạc sĩ Y tế Công cộng).
Các môn học nổi bật trong chương trình đào tạo gồm có:
- Dịch tễ học và giám sát bệnh truyền nhiễm
- Thống kê y sinh và phân tích dữ liệu sức khỏe
- Xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị cơ bản
- Giáo dục và truyền thông sức khỏe cộng đồng
- Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y học dự phòng
Ngoài ra, sinh viên có thể lựa chọn chuyên sâu thêm ở các lĩnh vực như: y học môi trường, cai nghiện, chất độc học… nếu học nội trú chuyên ngành
Cơ Hội Nghề Nghiệp
Ngành Y học dự phòng mở ra nhiều hướng đi hấp dẫn cho người học với các vị trí công việc đa dạng như:
- Chuyên viên y tế dự phòng tại các Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC), bệnh viện tuyến trung ương và địa phương.
- Chuyên viên tiêm chủng, đảm nhận vai trò tổ chức và triển khai các chiến dịch tiêm chủng cộng đồng.
- Chuyên viên sức khỏe môi trường, thực hiện đánh giá tác động của môi trường lên sức khỏe cộng đồng và đề xuất giải pháp cải thiện.
- Giảng viên và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực y tế công cộng tại các trường đại học, viện nghiên cứu y học.

Trường Đào Tạo Ngành Y Học Dự Phòng Uy Tín Tại Việt Nam
- Phía Bắc: ĐH Y Hà Nội, ĐH Y tế Công cộng, ĐH Y Dược Thái Bình
- Phía Nam: ĐH Y Dược TP.HCM, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, ĐH Cần Thơ
Ngành Y học dự phòng là một lựa chọn sáng giá để bạn phát triển sự nghiệp bền vững, đồng thời góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng trong tương lai.
Nếu bạn đang chuẩn bị thi đại học và ngành Y học dự phòng là một trong những nguyện vọng hàng đầu của bạn, hãy đăng kí dịch vụ gia sư chất lượng cao của The TutorX để nhận được sự hỗ trợ tận tâm trên con đường chinh phục ước mơ!
